Sąd Apelacyjny w Białymstoku jest jedną z ważniejszych, z punktu widzenia frankowiczów, jednostek drugoinstancyjnych w kraju. Trafiają tam nie tylko sprawy ze stolicy Podlasia, ale również z Łomży, Olsztyna, Ostrołęki czy Suwałk. Sprawami o symbolu 049 cf zajmuje się tam I Wydział Cywilny, w ramach którego (na chwilę obecną) orzeka 11 sędziów. Sprawdziliśmy, jak wygląda stan referatów sędziowskich w tym sądzie, a także ile spraw udało się sędziom załatwić w 2025 roku. Próbujemy również odpowiedzieć na pytanie, jak na sytuację tego sądu może wpłynąć ewentualne wprowadzenie ustawy frankowej.
- Przeciętny referat sędziego I Wydziału Cywilnego Sądu Apelacyjnego w Białymstoku zawiera kilkaset spraw. W referatach przeważają „sprawy frankowe”
- Praca wydziału jest wspierana przez sędziów delegowanych z IV Wydziału Wizytacji, u których współczynnik przydziału spraw wynosi od 50 do 75 proc.
- Dnia 21 marca 2025 roku Prezes Sądu wydał zarządzenie dotyczące procedowania w wybranych rodzajach spraw podobnie jak w sprawach pilnych
- W 2025 roku do orzekania w I Wydziale Cywilnym nie skierowano nowych sędziów.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku a sprawy frankowe: stan referatów i inne kluczowe dane
W ramach kontynuacji rozpoczętego cyklu artykułów poświęconych sytuacji frankowiczów w poszczególnych sądach, dziś zajmujemy się jednostką apelacyjną w Białymstoku. Wysłaliśmy do tego sądu szereg pytań odnoszących się do wpływu spraw frankowych – odpowiedź otrzymaliśmy 6 czerwca 2025 roku. Dane w niej zawarte są aktualne właśnie na ten dzień.
Rozpatrywaniem spraw frankowych w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku zajmuje się I Wydział Cywilny, w którym orzeka obecnie 11 sędziów, w tym trzech sędziów delegowanych z IV Wydziału Wizytacji. Sędziowie delegowani mają zmniejszony współczynnik przydziału spraw, co jest standardem w takich przypadkach, również w innych sądach, których statystykami się zajmowaliśmy. Przesłane naszej redakcji dane precyzyjnie odnoszą się do wydajności i obciążenia poszczególnych sędziów, z uwzględnieniem takich czynników jak liczba wykorzystanych dni urlopu oraz dni, w których sędziowie przebywali na zwolnieniach lekarskich.
Na liście sędziów orzekających w I Wydziale Cywilnym znajdują się dodatkowo dwa nazwiska, które pominiemy w poniższym zestawieniu. Sędzia Iwona Łapińska została delegowana do wykonywania obowiązków w Ministerstwie Sprawiedliwości, a więc jej referat jest obecnie pusty. Podobnie jak sędzi Grażyny Wołosowicz – sędzia ta załatwiła w 2025 roku 91 spraw (ogółem, nie tylko tych frankowych). Od Prezesa Sądu Apelacyjnego w Białymstoku otrzymaliśmy wyjaśnienie, że jeden z sędziów (jak sądzimy, chodzi właśnie o tę sędzię) nie ma przydzielonych spraw z uwagi na to, że w lipcu br. przechodzi w stan spoczynku.
W efekcie w I Wydziale Cywilnym orzeka obecnie 11 sędziów rozpatrujących sprawy frankowe. Poniżej prezentujemy szczegółowe dane dotyczące referatów tych sędziów, a także inne informacje, które mogą mieć wpływ na ich wydajność orzeczniczą.
- sędzia Magdalena Natalia Pankowiec – sędzia ma w referacie 357 spraw, z czego 217 stanowią sprawy frankowe. W 2025 roku sędzia załatwiła jak dotąd 71 spraw, nie korzystała przy tym ani z urlopu wypoczynkowego, ani ze zwolnień lekarskich. Jej współczynnik przydziału spraw jest zmniejszony i wynosi 75 proc. ze względu na pełnione funkcje – sędzia jest Przewodniczącą Wydziału. W 2025 roku sędzi przydzielono 89 spraw zażaleniowych, 49 spraw w przedmiocie zabezpieczenia i 2 skargi na przewlekłość postępowania
- sędzia Małgorzata Szostak-Szydłowska – stan referatu u tej sędzi wynosi 462 sprawy, w tym 282 mają charakter „frankowy”. Sędzia załatwiła w 2025 roku 79 spraw, a jej współczynnik przydziału spraw wynosi 100 proc. Od początku 2025 roku wykorzystała 15 dni roboczych urlopu wypoczynkowego, przez 16 dni roboczych przebywała też na zwolnieniu lekarskim. W bieżącym roku sędzi przydzielono 77 spraw zażaleniowych, 44 sprawy w przedmiocie zabezpieczenia i 0 skarg na przewlekłość
- sędzia Jacek Malinowski – w referacie sędziego znajduje się 541 spraw, w tym 355 to sprawy frankowe. Sędzia w 2025 roku załatwił 95 spraw i wykorzystał 5 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Jego współczynnik przydziału spraw wynosi 100 proc. W 2025 roku sędziemu przydzielono 93 sprawy zażaleniowe, 49 spraw w przedmiocie zabezpieczenia i 1 skargę na przewlekłość postępowania
- sędzia Krzysztof Adamiak – łączna liczna spraw w referacie sędziego to 399, w tym 258 to sprawy frankowe. W 2025 roku sędzia załatwił 49 spraw. Na ten fakt mogło się złożyć kilka czynników. Sędzia wykorzystał 9 dni roboczych urlopu wypoczynkowego i przez 13 dni roboczych przebywał na zwolnieniu lekarskim. Współczynnik przydziału spraw przed 1 kwietnia br. wynosił u tego sędziego 30 proc. ze względu na sprawowanie wówczas funkcji Prezesa Sądu. Obecnie, po zmianie prezesa, ów współczynnik wynosi już 100 proc. W tym roku do sędziego trafiło 49 spraw zażaleniowych, 30 spraw w przedmiocie zabezpieczenia i zero skarg na przewlekłość postępowania
- sędzia Andrzej Kordowski – w referacie sędziego znajdują się 493 sprawy, z czego 312 to spory frankowe. Sędzia załatwił w tym roku 95 spraw, jego współczynnik przydziału wynosi 100 proc. Sędzia nie korzystał w tym roku ani z urlopu wypoczynkowego, ani ze zwolnień lekarskich. W 2025 roku przydzielono do jego referatu 89 spraw zażaleniowych, 46 spraw w przedmiocie zabezpieczenia i zero skarg na przewlekłość postępowania
- sędzia Bogusław Suter – referat sędziego zawiera łącznie 567 spraw, w tym 343 to sprawy frankowe. W 2025 roku sędzia załatwił 89 spraw i wykorzystał 17 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Współczynnik przydziału spraw wynosi u sędziego 90 proc. ze względu na sprawowaną funkcję (Zastępca Przewodniczącej I Wydziału Cywilnego). W 2025 roku do sędziego trafiły 94 sprawy zażaleniowe, 57 spraw w przedmiocie zabezpieczenia i zero skarg na przewlekłość
- sędzia Beata Gnatowska – w referacie sędzi znajduje się 498 spraw, w tym 301 spraw frankowych. Sędzia załatwiła w 2025 roku 92 sprawy i wykorzystała 6 dni urlopu wypoczynkowego. Jej współczynnik przydziału spraw wynosi 100 proc. W bieżącym roku do sędzi trafiły 84 sprawy zażaleniowe, 44 sprawy w przedmiocie zabezpieczenia, 2 skargi na przewlekłość postępowania
- sędzia Alicja Iwona Dubij – łączna liczba spraw w referacie sędzi wynosi 438, z czego 238 to sprawy frankowe. Sędzia załatwiła w 2025 roku 90 spraw, nie korzystała przy tym ani z urlopu wypoczynkowego, ani ze zwolnień lekarskich. Współczynnik przydziału spraw u tej sędzi wynosi 100 proc. W 2025 roku do jej referatu skierowano 84 sprawy zażaleniowe, 41 spraw w przedmiocie zabezpieczenia, 1 skargę na przewlekłość
- sędzia Bogusław Janusz Dobrowolski, delegowany z IV Wydziału Wizytacji – w referacie sędziego jest 358 spraw, w tym 219 frankowych. Sędzia załatwił w 2025 roku 58 spraw, wykorzystał 1 dzień roboczy urlopu i 2 dni robocze zwolnienia lekarskiego. Ten sędzia pełni w sądzie kilka funkcji – jest Wiceprezesem Sądu Apelacyjnego, Przewodniczącym IV Wydziału Wizytacji, sędzią wizytatorem, a więc jego współczynnik przydziału spraw został obniżony do 50 proc. (przed 3 czerwca br. wynosił 75 proc.). Liczba otrzymanych w 2025 roku spraw zażaleniowych to 62, spraw w przedmiocie zabezpieczenia – 31, skarg na przewlekłość – zero
- sędzia Krzysztof Chojnowski, delegowany z IV Wydziału Wizytacji – łączna liczba spraw w referacie sędziego wynosi 403, w tym 241 spraw frankowych. W bieżącym roku sędzia załatwił 70 spraw, a jego współczynnik przydziału wynosi 75 proc. ze względu na pełnienie funkcji Zastępcy Przewodniczącego IV Wydziału Wizytacji i sędziego wizytatora. W 2025 roku sędzia przez 11 dni roboczych przebywał na zwolnieniu lekarskim. W tym roku do referatu tego sędziego wpłynęło 68 spraw zażaleniowych, 36 spraw w przedmiocie zabezpieczenia, 1 skarga na przewlekłość
- sędzia Dariusz Małkiński delegowany z IV Wydziału Wizytacji – w referacie sędziego znajdują się 423 sprawy, w tym 261 spraw frankowych. Sędzia załatwił w bieżącym roku 82 sprawy – jego współczynnik przydziału spraw jest obniżony i wynosi 75 proc. ze względu na sprawowanie funkcji sędziego wizytatora. W 2025 roku sędzia wykorzystał 6 dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Również w tym roku przydzielono mu 77 spraw zażaleniowych, 44 sprawy w przedmiocie zabezpieczenia i 1 skargę na przewlekłość.
Kliknij, aby powiększyć tabelę
Sprawy w białostockiej apelacji są rozpatrywane zgodnie z wpływem, z pewnymi wyjątkami
Z nadesłanych nam informacji wynika, że sędziowie rozpatrują sprawy według kolejności ich wpływu, z pewnym zastrzeżeniem. Należy wziąć pod uwagę, że Prezes Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wydał 21 marca br. zarządzenie dotyczące procedowania w niektórych rodzajach spraw podobnie jak w sprawach pilnych. Chodzi o sprawy:
- w których powodem jest osoba fizyczna dochodząca roszczeń wynikających z doznanej szkody (krzywdy) na osobie (sprawy o zadośćuczynienia, renty, odszkodowania);
- bezpośrednio dotyczące stanu cywilnego lub zdolności do czynności prawnych osób fizycznych (sprawy o rozwód, stwierdzenie nieważności małżeństwa, ubezwłasnowolnienie czy też jego uchylenie);
- z innych kategorii, w przypadku których zdaniem Przewodniczącego Wydziału lub sędziego referenta mają miejsce szczególne okoliczności (dotyczące strony powodowej), które uzasadniałyby szybsze rozpoznanie sprawy.
Zarządzenie zostało wydane z uwagi na zwiększający się wpływ spraw w I Wydziale Cywilnym, nieproporcjonalny do jego możliwości orzeczniczych, a także, co za tym idzie, wydłużający się czas oczekiwania na rozpoznanie spraw wpływających do Wydziału.
Czy ustawa frankowa może pomóc Sądowi Apelacyjnemu w Białymstoku?
Ewentualne wejście w życie ustawy frankowej mogłoby ułatwić pracę sędziów SA w Białymstoku przynajmniej w jednym aspekcie. Do I Wydziału Cywilnego z pewnością trafiałoby mniej spraw w przedmiocie zabezpieczenia – frankowicze przestaliby składać wnioski o takowe ze względu na automatyczne wstrzymanie wykonywania umowy po doręczeniu bankowi powództwa. Osobną kwestią pozostaje, czy takie rozwiązanie byłoby korzystne dla samych frankowiczów – wszak doręczenie pozwu zajmuje niekiedy znacznie więcej czasu niż wydanie decyzji w przedmiocie zabezpieczenia.
W naszym przekonaniu więcej pożytku niż ustawa frankowa przyniosłoby zwiększenie obsady sędziowskiej (najprawdopodobniej również asystenckiej) w tym sądzie, dzięki czemu w referatach sędziów znalazłoby się mniej spraw. Należy zauważyć, że na liście sędziów I Wydziału Cywilnego SA w Białymstoku znajduje się 13 nazwisk. Z tego dwóch sędziów ma puste referaty (z przyczyn, które wyjaśniliśmy wcześniej), a kolejnych pięciu ma obniżony współczynnik przydziału spraw.
Tylko sześciu orzeczników w tym wydziale ma stuprocentowy współczynnik przydziału, co w przypadku sądu, do którego wpływają apelacje z okręgów silnie obciążonych sprawami frankowymi, jest w naszej ocenie niewystarczające do zapewnienia optymalnego opanowania wpływu. Wyrazem tego może być zarządzenie sędziego dotyczące kolejności rozpatrywania niektórych spraw cywilnych. Świadczyć to może o tym, że znaczący napływ frankowych apelacji dezorganizuje pracę tego wydziału i wpływa na tempo orzecznicze w innych, istotnych społecznie sprawach.
Tymczasem w 2025 roku do orzekania w I Wydziale Cywilnym nie skierowano ani jednego nowego sędziego.
Jak wyglądają ogólnopolskie statystyki sądów II instancji?
Aby zyskać pełniejszy obraz sytuacji, sprawdźmy, jak wyglądają aktualnie ogólne statystyki sądów II instancji. Ciekawe dane udostępniło ostatnio Ministerstwo Sprawiedliwości. Wynika z nich, że:
- wpływ spraw frankowych do sądów II instancji w niewielkim stopniu się zwiększył – w I kwartale 2024 roku wyniósł 11 957, a rok później 12 786 (wzrost o 6,9 proc.). Ma to być wynik coraz sprawniejszego rozstrzygania sporów w sądach I instancji
- liczba spraw frankowych pozostających do załatwienia wzrosła o 2,9 proc. Na koniec ur. było ich 57 504, a na koniec I kwartału br. 59 185
- wskaźnik pokrycia wpływu sądów II instancji wzrósł do poziomu 86,9 proc. (z 45,6 w 2024 roku), a wzrost „załatwialności” wzrósł o 90,57 proc.
Poprawa sytuacji w jednostkach drugoinstancyjnych jest więc zauważalna, ale w dalszym ciągu nie odpowiada aktualnym potrzebom – poprawa wskaźnika opanowania wpływu to jedno, ale nie można zapominać o horrendalnej liczbie spraw pozostających do załatwienia, która zwiększa się z uwagi na dużą dynamikę orzeczniczą w sądach I instancji.
Gdzie ten kalkulator? Cyfryzacja frankowych spraw wciąż w powijakach
Sąd Apelacyjny w Białymstoku był jedną z jednostek wyznaczonych do pilotażu projektu Digitalnego Asystenta Sędziego (DAS), który – według zapowiedzi Ministerstwa Sprawiedliwości – miał ruszyć jeszcze w grudniu 2024 r. i objąć m.in. wdrożenie automatycznego kalkulatora roszczeń w sprawach frankowych.
Tymczasem, jak wynika z odpowiedzi udzielonej naszej redakcji w czerwcu 2025 roku, narzędzia DAS nie są jeszcze wykorzystywane w praktyce orzeczniczej Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. Trwa jedynie pilotaż – działa grupa robocza z udziałem dwóch sędziów, którzy analizują i testują poszczególne rozwiązania. Wciąż brak konkretnego harmonogramu wdrożeń, a pytania o terminy należy kierować do Ministerstwa.
„Według wstępnych przewidywań jeszcze w bieżącym roku mają być wdrożone w tutejszym Sądzie niektóre narzędzia projektu DAS, jednak przedstawienie konkretnych dat czy harmonogramów wykracza poza kompetencje Sądu Apelacyjnego w Białymstoku” – poinformowała nas Halina Czaban Rzecznik prasowy SA Białystok
Wiadomo również, że opracowywaniem narzędzi DAS zajmuje się obecnie Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, a więc realne wykorzystanie systemu w Białymstoku wciąż pozostaje na etapie przygotowań. Równolegle prowadzone są ogólnopolskie prace nad cyfryzacją dokumentów sądowych, w których Sąd Apelacyjny w Białymstoku bierze udział jako uczestnik analiz – ale i tu brak wdrożenia konkretnego rozwiązania.
Dla przypomnienia, Ministerstwo zapowiadało, że w ramach DAS powstaną cztery moduły: baza wiedzy, OCR, kalkulator automatycznego rozliczenia i algorytm wspierający tworzenie projektów pism. Frankowicze i pełnomocnicy liczyli, że przyniesie to realne odciążenie sądów – na razie jednak efekty są opóźnione.
PODSUMOWANIE:
Sąd Apelacyjny w Białymstoku jest jednym z tych, w których wydziały cywilne są wprost zapchane sprawami frankowymi. Sąd nie pozostaje bierny wobec radykalnego napływu nowych spraw i podejmuje działania służące zredukowaniu kolejek. W tym do rozpatrywania spraw cywilnych delegowano trzech sędziów IV Wydziału Wizytacji, których współczynnik przydziału wynosi od 50 do 75 proc. Ponadto Prezes Sądu, mając na uwadze nieproporcjonalny do możliwości orzeczniczych wzrost wpływu, wydał zarządzenie pozwalające na rozpatrywanie niektórych rodzajów spraw tak jak tych pilnych.
Z pewnością sytuację w tym sądzie wspomóc mogłaby interwencja Ministerstwa Sprawiedliwości w zakresie zwiększenia liczby etatów sędziowskich. Wówczas liczba spraw cywilnych przypadających na jednego sędziego znacząco by się zmniejszyła, co w dłuższej perspektywie przełożyłoby się na poprawę wskaźnika opanowania wpływu.
