Frankowicze w Poznaniu: Obciążenie sądów rośnie, ale wydajność sędziów zaskakuje – mamy najnowsze dane

Od końcówki 2024 roku sytuacja Sądu Okręgowego w Poznaniu niezmiennie wzbudza zainteresowanie mediów zajmujących się tematyką prawno-finansową. Powodem jest oczywiście decyzja resortu sprawiedliwości dotycząca powołania w tej jednostce wyspecjalizowanej sekcji do rozpatrywania spraw związanych z kredytami waloryzowanymi kursem walut obcych. Po kilku miesiącach funkcjonowania tej sekcji postanowiliśmy sprawdzić, jak wygląda obecna sytuacja frankowiczów w tym sądzie, tj. ile wyroków w sprawach cywilnych wydali sędziowie w 2025 roku, jaki jest stan referatów sędziowskich oraz jak wygląda wskaźnik opanowania wpływu. W tekście prezentujemy szczegółowe statystyki dla wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w Poznaniu, którzy orzekali w tym roku w sprawie franków lub mają tę kategorię spraw w swoich referatach. Wyjaśniamy też, na jakim etapie jest wdrożenie wybranych przez resort sprawiedliwości modułów DAS w poznańskiej jednostce.

• Sąd Okręgowy w Poznaniu jest na dobrej drodze do uzyskania stuprocentowego opanowania wpływu dla spraw o symbolu 049 cf – świadczą o tym dane orzecznicze za I kwartał 2025 roku
• Poznańska sekcja frankowa rozpoczęła prace 1 grudnia 2024 roku, a zatem statystyki sędziów orzekających w jej ramach będą, przynajmniej póki co, znacząco różnić się od tych u sędziów z pozostałych wydziałów cywilnych
• Sędziowie sekcji frankowej rozpatrują nie tylko sprawy o symbolu 049 cf, czyli z powództwa frankowiczów przeciwko bankom, ale również sprawy z kategorii 057 cf, czyli dotyczące roszczeń banków przeciwko kredytobiorcom. W tym roku do sądu wpłynęło 557 spraw zainicjowanych przez banki
• Pilotaż wdrożenia modułów Digitalnego Asystenta Sędziego dla Sądu Okręgowego w Poznaniu jeszcze się nie rozpoczął. Wiemy jednak, kiedy poznańska jednostka uzyska dostęp do wybranych przez resort modułów. Szczegóły w tekście. 

Frankowy konflikt wchodzi w decydującą fazę. Jak przebiega ona w Sądzie Okręgowym w Poznaniu?

Z najnowszych doniesień płynących z sektora bankowego wynika, że przeciwko bankom wciąż toczy się blisko 160 tysięcy postępowań, w których kredytobiorcy kwestionują swoje umowy hipoteczne powiązane z kursem walut obcych. Co istotne, aż 1/3 tych spraw zainicjowano w 2024 roku. Odpowiedzią Ministerstwa Sprawiedliwości na wysokie obciążenie wydziałów cywilnych jest utworzenie dwóch nowych wyspecjalizowanych jednostek zajmujących się sprawami frankowymi.

Pierwsza rozpoczęła prace 1 grudnia 2024 roku – mowa o sekcji zlokalizowanej w Sądzie Okręgowym w Poznaniu – druga natomiast wystartowała w styczniu tego roku w warszawskiej apelacji. Ponieważ poznańska sekcja frankowa działa już od blisko pół roku, uznaliśmy za zasadne wysłanie do tego sądu zapytania o najnowsze statystyki orzecznicze, a także dane dotyczące wpływu oraz stanu sędziowskich referatów w odniesieniu do spraw o symbolach 049 cf (sprawy frankowe z powództwa kredytobiorców) i 057 cf (sprawy frankowe z powództwa banków). Zebrane informacje prezentujemy w następnych akapitach.

Jaki wniosek płynie z powyższych danych? Banki nie próżnują. Masowo pozywają frankowiczów o zwrot kapitału, co świadczy o tym, że na poważnie zaczęły traktować ryzyko związane z przedawnieniem roszczeń. Sędziowie nieszczególnie kwapią się do rozsądzania spraw z tej kategorii, co wcale nie musi być związane z opieszałością. Po pierwsze, sądy zwykle czekają z rozpatrzeniem tych spraw na zakończenie procesów dotyczących roszczeń kredytobiorców z tytułu nieważności umowy. Po drugie, część sędziów może mieć też na uwadze plany Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczące wprowadzenia ustawy frankowej i łączenia postępowań o nieważność z tymi o zwrot kapitału.

Należy wziąć pod uwagę, że po wejściu w życie specustawy banki w wielu przypadkach zyskają możliwość wycofania swojego powództwa, a następnie „przeniesienia” roszczeń do postępowania zainicjowanego przez kredytobiorcę. Co więcej banki będą mogły liczyć na odzyskanie części opłat sądowych, co zdaniem dużej części środowiska komentatorskiego nie powinno mieć miejsca – wszak sądy wykonały określoną pracę, by nadać tym sprawom bieg, a zwracanie opłat bankom, które same przyczyniły się do powstania frankowego problemu, jest w istocie przenoszeniem powstałych kosztów na Skarb Państwa, czyli prościej rzecz ujmując, na podatnika.

Ile spraw mają do rozpatrzenia sędziowie sekcji frankowej? Stan na 6 czerwca 2025 roku

Dnia 2 czerwca wysłaliśmy do Sądu Okręgowego w Poznaniu prośbę o udostępnienie szczegółowych statystyk wpływu i orzeczniczych z tamtejszej sekcji frankowej, która działa w ramach XII Wydziału Cywilnego. Odpowiedź datowana jest na dzień 6 czerwca br. i możemy dowiedzieć się z niej, że:

• od początku funkcjonowania sekcja frankowa otrzymała wpływ 1542 spraw o symbolu 049 cf (2901 z przekazanymi z Wydziałów I, XII i XVIII)
• od momentu utworzenia sekcja wydała wyroki w 113 sprawach
• w sekcji na tę chwilę orzeka 13 sędziów
• od początku 2025 roku wpływ spraw o symbolu 057 cf (pod którym kryją się głównie postępowania o zwrot kapitału) wyniósł 557. Co istotne, wszystkie tegoroczne sprawy z tej kategorii, które wpłynęły do poznańskiego sądu, trafiły właśnie do tej sekcji
• od początku 2025 roku sekcja frankowa nie wydała ani jednego wyroku w sprawach z kategorii 057 cf. 

Szczegółowe statystyki dotyczące pracy sędziów, którzy zostali przypisani do sekcji frankowej, znajdują się w dalszych częściach tekstu.

Ile wyroków wydali sędziowie SO w Poznaniu i ile spraw frankowych mają w swoich referatach?

Poniżej prezentujemy listę sędziów Sądu Okręgowego w Poznaniu orzekających w sprawach o kredyty w CHF z uwzględnieniem liczby wyroków wydanych przez nich od 1 stycznia 2025 roku. Publikujemy też informację dotyczącą tego, ile spraw frankowych mają w swoich referatach poszczególni sędziowie.

*sędziowie orzekający w poznańskiej sekcji wyspecjalizowanej w rozpoznawaniu spraw o roszczenia związane z umowami kredytów waloryzowanych kursem waluty obcej

Jak widać, część sędziów nie ma już w swoich referatach spraw frankowych, co jest najprawdopodobniej konsekwencją utworzenia wyspecjalizowanej sekcji w XII Wydziale Cywilnym. Jak się domyślamy, nowe sprawy o symbolu 049 cf trafiają teraz głównie do tej komórki, po to, by inne wydziały mogły spokojnie zająć się pozostałymi sprawami z dziedziny prawa cywilnego, niepowiązanymi z roszczeniami przeciwko bankom.

Opanowanie frankowego wpływu w Sądzie Okręgowym w Poznaniu – co warto wiedzieć?

W przypadku sędziów sekcji frankowej charakterystyczne jest to, że mają na koncie niewiele wydanych wyroków i jednocześnie na rozpatrzenie czeka u nich długa kolejka spraw frankowych. To zrozumiałe – sekcja działa od niedawna, a gdy rozpoczęto w niej orzekanie, doszło do przekazania części spraw z pozostałych wydziałów cywilnych. O opanowaniu wpływu nie ma nawet co marzyć.

Dużo lepiej prezentują się ogólne statystyki tego sądu dotyczące spraw o symbolu 049 cf. Zapytaliśmy sąd, jaki był wpływ spraw frankowych w I kwartale 2025 roku i ile wyroków w tych sprawach wydano w tym okresie. Bliźniacze pytanie zadaliśmy w odniesieniu do okresu od 1 kwietnia br. do dnia odpowiedzi na wniosek.

Dowiedzieliśmy się, że frankowy wpływ za okres od 1 stycznia do 31 marca 2025 roku wyniósł 981 spraw. W tym okresie Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał 912 wyroków. Frankowy wskaźnik opanowania wpływu wyniósł prawie 93 proc. Statystyki za okres od 1 kwietnia do 5 maja 2025 roku są jeszcze lepsze: wpływ wyniósł 239 spraw, a liczba wydanych wyroków to 357. Wskaźnik opanowania wpływu dla tego okresu wyniósł: 149 proc. Tendencja jest więc podobna jak większości jednostek okręgowych: sędziowie mają coraz większą zdolność do opanowania wpływu, co jest bardzo optymistyczną informacją dla kredytobiorców czekających na rozpatrzenie sporu z bankiem.

Kiedy rozpoczną się testy modułów DAS w Sądzie Okręgowym w Poznaniu?

Nie jest tajemnicą, że Ministerstwo Sprawiedliwości nosi się z zamiarem wdrożenia w wybranych sądach pierwszych modułów Digitalnego Asystenta Sędziego. Taki plan dotyczy między innymi sądu w Poznaniu, który dzięki pilotażowemu rozwiązaniu zyska m.in. dostęp do kalkulatora pozwalającego na szybkie rozliczenie stron nieważnej umowy.

Bezpośrednio w sądzie dowiedzieliśmy się, że wdrożenie modułów DAS planowane jest na przełom III i IV kwartału 2025 roku. Harmonogram uruchomienia systemu Digitalnego Asystenta Sędziego został zaprezentowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości na warsztatach, które odbyły się w lutym 2025 roku.

Istnieje więc realna szansa, że końcówka br. przyniesie kolejny przełom poznańskim frankowiczom i zbliży ich do szybszego zamknięcia toksycznych relacji z bankiem.

Sprawy w Poznaniu przyśpieszają, a przyczyniają się do tego same banki

Frankowicz z Poznania, pozywając bank o nieważność umowy, doskonale wie, że prawdopodobieństwo uznania jego roszczeń jest blisko stuprocentowe. Co więcej, zdaje sobie sprawę, że ewentualna przewlekłość sporu sądowego nie stanowi już problemu – sędziowie w większości przypadków udzielają konsumentom zabezpieczenia roszczeń, to jest wydają zgodę na wstrzymanie wykonywania objętej pozwem umowy aż do czasu zapadnięcia w sprawie prawomocnego wyroku.

Dodatkowo kredytobiorcy coraz lepiej rozumieją, w jaki sposób naliczane są odsetki ustawowe za opóźnienie: po wyrokach TSUE z grudnia 2023 roku sądy przyznają je konsumentom nie od momentu stwierdzenia nieważności umowy, a od doręczenia bankowi reklamacji lub odpisu pozwu. Efekt jest taki, że kredytobiorca nic nie traci na wieloletnim procesie – przeciwnie, zyskuje dodatkowo na odsetkach, które skutecznie zabezpieczają jego wierzytelność przed utratą wartości z powodu inflacji.

Odsetki mają również ten plus, że motywują bank do… nieprzeciągania postępowania. Coraz częściej zdarza się, że bank po zapoznaniu się z wyrokiem sądu I instancji nie decyduje się na apelację. Zamiast tego proponuje frankowiczowi rozliczenie na drodze porozumienia kompensacyjnego, ewentualnie czeka, aż wyrok się uprawomocni i wtedy przystępuje do rozliczeń z klientem. W przypadkach, w których bank rezygnuje z apelacji, sprawa ma szansę znaleźć swój prawomocny finał nawet w kilka-kilkanaście miesięcy od złożenia pozwu. Tak, jak miało to miejsce w poniższych przypadkach.

Kredytobiorcy frankowi z Raiffeisen Banku odzyskują 356 tys. zł po trwającym 6 miesięcy procesie

Raiffeisen Bank International AG bardzo długo opierał się przed polubownym rozwiązywaniem sporów z frankowiczami. Podmiot wystartował z programem ugodowym dopiero w czerwcu 2023 roku, długo po tym, jak reszta sektora zrozumiała, jaki potencjał drzemie w takich porozumieniach. Obecnie Raiffeisen wie już, że z frankowiczami po prostu nie wygra – dlatego w przypadkach z góry skazanych na porażkę odstępuje od składania apelacji. Taka sytuacja miała miejsce w sprawie XIII C 1101/23/2, rozpatrzonej 12 kwietnia 2024 roku przez Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XIII Zamiejscowy w Lesznie. Sąd stwierdził nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy zawartej pomiędzy powodem a poprzednikiem prawnym Raiffeisena, EFG Eurobankiem Ergasias. W wyniku nieważności umowy pozwany bank musi oddać kredytobiorcom kwoty 36.888,13 zł i 33.257,22 franków szwajcarskich, i to wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obejmującymi okres od 13 grudnia 2023 roku aż do dnia zapłaty. Ponieważ przegrany bank nie złożył apelacji, wyrok zdążył się uprawomocnić. Całe postępowanie trwało zaledwie pół roku, a jego finał przyniósł kredytobiorcom zysk w wysokości 356 tys. zł.

Frankowiczów w sprawie reprezentował adwokat Paweł Borowski.

Frankowicze z PKO BP zyskują 185 tys. po trwającym 17 miesięcy procesie

W sprawie XII C 1446/23 frankowicze sądzili się z PKO Bankiem Polskim o zawartą w 2005 roku umowę kredytu frankowego „Własny kąt”. Pozew o nieważność i zapłatę został wniesiony w 2023 roku, a wyrok w sprawie zapadł 14 października 2024 roku, po 17 miesiącach postępowania.

Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał nieważność spornej umowy, ponadto zasądził od pozwanego PKO BP na rzecz frankowiczów kwoty 155.216,90 zł oraz 4.000 franków szwajcarskich wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od 8 sierpnia 2023 roku do dnia zapłaty. Postępowanie ograniczyło się do jednej rozprawy, na której sąd odebrał zeznania od powoda. Po zapoznaniu się z wyrokiem PKO Bank Polski nie zdecydował się na zaskarżenie go do sądu II instancji. Orzeczenie zyskało już status prawomocnego, a zysk kredytobiorców z unieważnienia umowy wyniósł w tym przypadku 185 tys. zł.

Pełnomocnikiem kredytobiorców w sprawie był adwokat Paweł Borowski.

A co tam w Sądzie Apelacyjnym w Poznaniu?

W kontekście działań związanych z frankowymi statystykami, warto również wspomnieć o sytuacji w Sądzie Apelacyjnym w Poznaniu, który – w odróżnieniu od innych sądów apelacyjnych – nadal nie udzielił odpowiedzi na nasze pytania dotyczące liczby rozpoznanych spraw frankowych. Dla porównania: sądy apelacyjne w Gdańsku, Katowicach, Krakowie i Warszawie przekazały nam kompletne dane maksymalnie w ciągu dwóch tygodni od złożenia wniosku. Tymczasem poznański sąd poinformował nas, że odpowiedzi należy się spodziewać dopiero do 25 lipca 2025 roku. Oto fragment pisma podpisanego przez sędziego SSA Krzysztofa Lewandowskiego:

„W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 27 maja 2025 r. dotyczący udostępnienia danych w trybie informacji publicznej art. 2 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.2022.poz.902 tj.) informuję, że odpowiedź na ww. wniosek zostanie zrealizowana w terminie do dnia 25 lipca 2025 r.”

Taki termin udzielenia odpowiedzi – niemal dwumiesięczny – budzi uzasadnione pytania o gotowość i transparentność jednostki, która przecież odpowiada za weryfikację orzeczeń zapadających w poznańskiej sekcji frankowej. Z niecierpliwością czekamy na udostępnienie danych i niezwłocznie je opublikujemy, gdy tylko trafią do naszej redakcji.

PODSUMOWANIE:

Powstanie w Sądzie Okręgowym w Poznaniu wyspecjalizowanej sekcji ds. kredytów pseudowalutowych znacząco wpłynęło na organizację pracy wydziałów cywilnych. Nowe sprawy o symbolach 049 cf i 057 cf są kierowane do 13 sędziów orzekających w ramach sekcji frankowej, a sędziowie pozostałych wydziałów cywilnych, dotąd obciążonych ponad miarę sporami z tej kategorii, powoli opróżniają swoje referaty z franków, co pozwoli im skoncentrować się na skróceniu kolejek w pozostałych typach postępowań cywilnych.

Na dalsze usprawnianie pracy Sądu Okręgowego w Poznaniu wpływ może mieć planowane wdrożenie modułów DAS, w tym kalkulatora frankowych rozliczeń, a także nowe podejście procesowe banków, polegające na nieskładaniu apelacji w przypadkach, w których szanse na uwzględnienie takiego zaskarżenia są minimalne.

Okręg poznański jest już bliski opanowania wpływu spraw frankowych i należy się spodziewać, że następne kwartały przyniosą spektakularną zmianę na korzyść, na którą czekają nie tylko frankowicze, ale i pozostali obywatele sądzący się w tamtejszych wydziałach cywilnych.