Każdy korzystny wyrok w sprawie frankowej jest powodem do zadowolenia, jednak o pełnym sukcesie Frankowicza w walce z bankiem przesądza wyrok prawomocny. Prawomocny charakter ma wyrok, od którego stronie nie przysługuje żaden zwyczajny środek odwołania, albo strony nie skorzystały z możliwości wniesienia apelacji w ustawowym terminie.
Postępowania dotyczące sporów na tle kredytów frankowych są dwuinstancyjne, co oznacza że wyrok I instancji zazwyczaj nie staje się prawomocnym.
Jedna ze stron, niezadowolona z rozstrzygnięcia, decyduje się zwykle na wniesienie apelacji do sądu II instancji.
Statystyki wskazują, że to banki częściej wnoszą apelacje od wyroków pierwszoinstancyjnych, gdyż przegrywają gros spraw, ale kredytobiorcom także przysługuje prawo do odwołania od ewentualnego niekorzystnego wyroku sądu I instancji.
Warto podkreślić, że apelacja wniesiona przez bank do sądu II instancji nie oznacza automatycznie, że postępowanie to zakończy się zmianą lub uchyleniem korzystnego dla kredytobiorcy wyroku. Odsetek prawomocnych wyroków na korzyść Frankowiczów jest bardzo wysoki i oscyluje wokół 90% – są to nieoficjalne dane pochodzące od dobrych kancelarii frankowych.
Czym różni się wyrok prawomocny od nieprawomocnego?
Wyrok prawomocny różni się od nieprawomocnego tym, że nie przysługują od niego zwyczajne środki odwoławcze.
Tym samym, jest on wiążący dla obu stron sporu i podlega wykonaniu. Dlatego tak ważne w każdej sprawie frankowej jest uzyskanie właśnie prawomocnego korzystnego dla kredytobiorcy wyroku, tj. aby sąd stwierdził w nim nieważność umowy kredytowej lub uznał klauzule przeliczeniowe za bezskuteczne (tzw. odfrankowienie).
Tylko wyrok prawomocny definitywnie kończy spór kredytobiorcy z bankiem. Jeżeli jest on korzystny, kredytobiorca ma prawo go wyegzekwować od banku.
Nikłe jest prawdopodobieństwo przegrania sprawy, bo linia orzecznicza jest zdecydowanie na korzyść kredytobiorców, ale teoretycznie może się zdarzyć, że zapadnie prawomocny wyrok niekorzystny dla Frankowicza.
Od prawomocnego wyroku sądu nie można się odwołać, jednak istnieje środek zaskarżenia w postaci skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego wnoszonej za pośrednictwem sądu, który wydał prawomocne orzeczenie.
Przedmiotem postępowania kasacyjnego prowadzonego przed SN nie są okoliczności faktyczne sprawy, ale ocena postępowania prowadzonego przez sąd pod kątem ewentualnych uchybień procesowych polegających na przyjęciu błędnej wykładni prawa lub jego błędnym zastosowaniu.
Sąd Najwyższy może utrzymać zaskarżony wyrok w mocy albo uchylić go w części lub w całości. W drugim przypadku sprawa zostaje przekazana do ponownego rozpatrzenia do sądu, który wydał uchylony wyrok.
Kiedy wyrok jest prawomocny?
Prawomocnym staje się wyrok sądu I instancji (rejonowego lub okręgowego), od którego strony nie wniosły apelacji w terminie 14 dni od momentu doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem lub wyrok sądu II instancji (okręgowego lub apelacyjnego), od którego odwołanie nie przysługuje.
Zakończenie sprawy w pierwszej instancji sądowej zdarza się rzadko, bo zwykle któraś ze stron nie chce się pogodzić z treścią wyroku i korzysta z możliwości wniesienia odwołania. Dotyczy to także banków, które konsekwentnie wykorzystują wszelkie dostępne możliwości, aby przedłużać postępowanie i odwlekać moment wydania wyroku prawomocnego.
Zobacz: SZTUCZNA INTELIGENCJA dla Frankowiczów sprawdzi w 2 min czy możesz pozwać bank
Tym niemniej zdarzają się sytuacje, kiedy wyrok I instancji się uprawomocnia, bo strony uznają, że apelacja jest niezasadna lub może być bezskuteczna. Do złożenia apelacji konieczne są bowiem podstawy w postaci naruszenia przez sąd I instancji np. prawa materialnego, prawa procesowego lub błędnego ustalenia stanu faktycznego.
Jeżeli jedna ze stron wniesie w przewidzianym terminie apelację do sądu II instancji, to wyrok sądu I instancji jest nieprawomocny. W takiej sytuacji wyrok prawomocny wyda dopiero sąd okręgowy, który rozpatruje apelacje od wyroków sądów rejonowych, lub sąd apelacyjny, do którego wnoszone są apelacje od wyroków sądów okręgowych.
Sąd rozpatrujący apelację może ją odrzucić, ale także uznać apelację i zmienić wyrok sądu I instancji w całości lub w części.
Innym wariantem jest uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji lub odrzucenie pozwu i umorzenie postępowania. Wyrok sądu apelacyjnego staje się prawomocny z chwilą ogłoszenia.
Jakie skutki ma wyrok prawomocny?
Prawomocny wyrok w sprawie frankowej to finał sporu sądowego pomiędzy kredytobiorcą a bankiem. Od wyroku prawomocnego nie można się odwołać i podlega on wykonaniu, czego nie wstrzymuje nawet wniesienie skargi kasacyjnej do SN.
Prawomocne wyroki w sprawach frankowych są w ostatnich latach wydawane w zdecydowanej większości na korzyść kredytobiorców.
Zwykle sądy wydają wyroki uznające zasadność roszczeń kredytobiorców o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej lub tzw. odfrankowienie. Pomimo że obydwa rozstrzygnięcia są dla kredytobiorcy korzystne, jednak niosą odmienne skutki prawne.
Zobacz: Sądy bardzo szybko unieważniają umowy frankowe banku Millennium oraz Kredyt Bank – wyroki
Uzyskanie prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytowej oznacza konieczność wycofania jej z obiegu prawnego. Umowa traktowana jest tak jakby nie istniała od początku.
Kolejnym krokiem jest wzajemne rozliczenie stron ze świadczeń wniesionych tytułem nieważnej umowy.
W zależności od przyjętego przez sąd sposobu rozliczenia stron, następuje to poprzez potrącenie wzajemnych świadczeń – kwoty kapitału oraz sumy rat kredytowych (rozliczenie według teorii salda), albo według preferowanej przez Sąd Najwyższy teorii dwóch kondykcji.
W drugim przypadku, bank jest zobowiązany do zwrotu na rzecz kredytobiorcy sumy wniesionych rat kapitałowo-odsetkowych oraz innych opłat związanych z kredytem.
O zwrot pożyczonego kapitału bank musi się upomnieć lub wszcząć odrębne postępowanie. Prawomocny wyrok unieważniający umowę kredytową stanowi także tytuł do wykreślenia wpisu hipotecznego banku w księdze wieczystej nieruchomości.
Natomiast prawomocny wyrok odfrankowiający umowę kredytową oznacza, że umowa zostaje utrzymana w mocy, po wyeliminowaniu z niej niedozwolonych klauzul przeliczeniowych.
W praktyce, na podstawie takiego wyroku można domagać się od banku nowego harmonogramu spłat kredytu oraz zwrotu nadpłaty dokonanej w wyniku przeliczania rat po kursie franka. Kredyt zostaje przekształcony w złotowy z utrzymaniem niższego oprocentowania typowego dla kredytów walutowych (opartego na stawce LIBOR).
