SÄ d NajwyĆŒszy opublikowaĆ uzasadnienie przyjÄtej przez IzbÄ CywilnÄ uchwaĆy dotyczÄ cej rozliczenia roszczeĆ w przypadku uznania umowy kredytowej za niewaĆŒnÄ . Zgodnie z treĆciÄ uzasadnienia, w takiej sytuacji roszczenia banku i klienta naleĆŒy traktowaÄ oddzielnie i niezaleĆŒnie od siebie, a klient moĆŒe siÄ domagaÄ zwrotu wpĆaconych rat niezaleĆŒnie od tego, jaka czÄĆÄ kredytu zostaĆa juĆŒ przez niego spĆacona. To rozstrzygniÄcie moĆŒe mieÄ daleko idÄ ce konsekwencje takĆŒe w kontekĆcie planowanego na 25 marca wyroku w sprawie kredytĂłw frankowych.
Chodzi o umowy, ktĂłre zostanÄ uniewaĆŒnione przez sÄ dy z powodu zastosowania w nich niedozwolonych klauzul, ktĂłrych umieszczanie w treĆci umĂłw jest niezgodne z obowiÄ zujÄ cymi przepisami. Bank w takiej sytuacji ma prawo zwrĂłciÄ siÄ do klienta o zwrot udostÄpnionego kapitaĆu, ale ten moĆŒe z kolei domagaÄ siÄ zwrotu spĆaconych juĆŒ rat. W obu sprawach toczyÄ siÄ bÄdÄ odrÄbne postÄpowania. SÄ d NajwyĆŒszy uznaĆ takie stanowisko za wĆaĆciwe, powoĆujÄ c siÄ na teoriÄ dwĂłch kondykcji.
Teoria dwĂłch kondykcji – co to znaczy?
Zgodnie z teoriÄ dwĂłch kondykcji roszczenia o wydanie wzbogacenia zgĆoszone przez bank i klienta w przypadku uniewaĆŒnienia umowy kredytowej sÄ od siebie niezaleĆŒne i naleĆŒy je traktowaÄ oddzielnie.
W uzasadnieniu swojej uchwaĆy Izba Cywilna SÄ du NajwyĆŒszego podkreĆliĆa, ĆŒe oba Ćwiadczenia po uniewaĆŒnieniu umowy stajÄ siÄ nienaleĆŒnymi. Mowa zarĂłwno o pĆatnoĆciach juĆŒ dokonanych przez kredytobiorcÄ na rzecz banku na poczet rat spĆacanego kredytu, jak i o Ćrodkach pieniÄĆŒnych udostÄpnionych przez kredytodawcÄ klientowi.
Wszystkie nienaleĆŒne Ćwiadczenia podlegajÄ zaĆ zwrotowi w myĆl art. 410 § 1 rozpatrywanego w zwiÄ zku z art. 405 kc. OpierajÄ c siÄ na tych przepisach Izba zajÄĆa stanowisko, ĆŒe wynika z tego fakt, iĆŒ powstajÄ dwa osobne zobowiÄ zania do zwrotu udzielonych ĆwiadczeĆ, a co za tym idzie, naleĆŒy ich dochodziÄ w osobnych postÄpowaniach.
Teoria salda odrzucona
W 13-stronnicowym uzasadnieniu uchwaĆy czytamy rĂłwnieĆŒ, ĆŒe Izba Cywilna nie podzieliĆa stanowiska opartego na teorii salda, zgodnie z ktĂłrÄ naleĆŒaĆoby rozliczyÄ wzajemne zobowiÄ zania obu stron w celu ustalenia wysokoĆci nadwyĆŒki na korzyĆÄ jednej z nich. W praktyce oznaczaĆoby to koniecznoĆÄ zwrotu przez kredytobiorcÄ kwoty kredytu pomniejszonej o zapĆacone juĆŒ raty.
Bank nie moĆŒe odrzuciÄ roszczenia
KonsekwencjÄ oparcia przez SÄ d NajwyĆŒszy swojej uchwaĆy na teorii dwĂłch kondykcji jest stwierdzenie, ĆŒe w wyniku zawarcia umowy kredytowej, ktĂłra zostaĆa nastÄpnie uniewaĆŒniona wyrokiem sÄ dowym, obie strony uzyskaĆy bezpodstawne wzbogacenie, a tym samym kredytobiorca ma prawo wystÄ piÄ do banku o zwrot Ćwiadczenia w postaci zapĆaconych juĆŒ rat. Bank nie moĆŒe zaĆ odrzuciÄ tego roszczenia, powoĆujÄ c siÄ na brak realizacji zwrotu caĆej kwoty kredytu wraz z odsetkami.
25 marca rozstrzygniÄcie w sprawie kredytĂłw frankowych
UchwaĆÄ w sprawie rozliczenia roszczeĆ wynikajÄ cych z uniewaĆŒnienia umĂłw kredytowych Izba Cywilna SN przyjÄĆa w trzyosobowym skĆadzie. CaĆa Izba rozpatrzy za to zawierajÄ cy szeĆÄ pytaĆ wniosek skierowany przez I prezes SN MaĆgorzatÄ ManowskÄ dotyczÄ cy kredytĂłw walutowych. Odpowiedzi na te pytania majÄ pomĂłc ujednoliciÄ liniÄ orzeczniczÄ w postÄpowaniach dotyczÄ cych kredytĂłw walutowych, w ktĂłrych zapadajÄ czÄsto wyroki znaczÄ co rĂłĆŒniÄ ce siÄ od siebie. Sprawa w najwiÄkszym stopniu dotyczy kredytĂłw frankowych.
Posiedzenie Izby, na ktĂłrym zajmie siÄ ona kredytami walutowymi zaplanowano na 25 marca. Sprawa bÄdzie niejawna, ale uchwaĆa i jej motywy zostanÄ ogĆoszone publicznie.