Pierwsza rozprawa przed TSUE dotycząca kluczowej dla polskich Frankowiczów sprawy właśnie się zakończyła, ale wyrok nie zapadł. Przedmiotem rozstrzygnięcia jest czy po unieważnieniu umowy kredytowej stronom przysługuje zwrot dodatkowych środków ponad wypłacone w wykonaniu nieważnej umowy. Trybunał odroczył wydanie wyroku i zażądał pisemnej opinii od Rzecznika Generalnego, która ma być przedstawiona 16 lutego 2023 roku. Wyrok spodziewany jest najwcześniej latem przyszłego roku. Sprawa rozbija się o tzw. bezumowne korzystanie z kapitału, którego domagają się banki po stwierdzeniu przez sądy nieważności umowy. TSUE rozstrzygnie także kwestię roszczeń przysługujących konsumentowi w związku z tym, że bank obracał jego środkami pochodzącymi ze spłaty rat.
- W środę 12 października odbyła się w TSUE rozprawa w polskiej sprawie dotyczącej prawa banków oraz kredytobiorców do dodatkowych świadczeń z tytułu unieważnianych przez sądy umów frankowych. Wyczekiwane orzeczenie unijnego trybunału nie zapadnie jednak w tym roku.
- Na dzień 16 lutego 2023 zaplanowane jest przedstawienie w tej sprawie opinii Rzecznika Generalnego TSUE. Wyrok może zapaść po upływie kolejnych kilku miesięcy.
- W trakcie czterogodzinnej rozprawy swoje opinie zaprezentowali przedstawiciele stron (banku i kredytobiorcy), a także instytucji państwowych, które przystąpiły do postępowania.
- Swoje stanowisko przedstawił także Przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski, który niespodziewanie na dzień przed rozprawą ogłosił swoją decyzję o przystąpieniu do postępowania jako strona, reprezentując interesy banku pozwanego przez kredytobiorcę.
- Szef KNF został zapytany przez sędziów TSUE „czy rynek finansowy w Polsce jest oparty na nieuczciwości”, co ilustruje nastawienie sędziów do kwestii kredytów frankowych w Polsce. Daje też duże nadzieje na to, że orzeczenie będzie korzystne dla konsumentów. Trzeba będzie jednak poczekać na nie co najmniej kilka miesięcy.
Geneza sprawy o korzystanie z kapitału
W sierpniu ubiegłego roku Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia zadał TSUE pytanie prejudycjalne w ramach sprawy o sygn. C-520/21, która toczyła się z powództwa prezesa stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu Arkadiusza Szcześniaka przeciwko Bankowi Millennium.
Jako pierwszy polski Frankowicz pozwał on bank o zapłatę wynagrodzenia za to, że obracał on środkami pochodzącymi z wpłacanych przez niego rat kredytowych. Do tej pory to banki pozywały kredytobiorców frankowych o zapłatę tzw. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału.
Sprawa wytoczona przez prezesa stowarzyszenia SBB ma wymiar precedensowy, a jej rozstrzygnięcie będzie miało kluczowe znaczenie dla dalszego przebiegu sporów na linii kredytobiorcy frankowi – banki.
W przypadku jeśli TSUE wypowie się przeciwko prawu banków do dodatkowej opłaty za korzystanie ze środków udostępnionych w ramach nieważnych umów frankowych, do sądów może pójść kolejne kilkadziesiąt tysięcy Frankowiczów. Przebieg dzisiejszej rozprawy daje duże nadzieje na to, że wyrok TSUE będzie korzystny dla konsumentów.
Przewodniczący KNF przyłącza się do sprawy i staje wyraźnie po stronie banków
Na dzień przed rozprawą w TSUE Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego Jacek Jastrzębski poinformował media, że przystępuje do sprawy jako strona postępowania. Dzięki temu uzyskał prawo do wystąpienia przed TSUE i przedstawienia 15-minutowego stanowiska.
Decyzja ta wywołała kontrowersje, gdyż KNF jest organem państwowym powołanym do sprawowania nadzoru nad rynkiem finansowym, a nie do reprezentowania interesów banku, w dodatku z większościowym udziałem kapitału zagranicznego (50,1% akcji Banku Millennium posiada portugalski Banco Comecrcial Portugues).
Na wspomnianej konferencji prasowej Szef KNF przedstawił dane na temat potencjalnych negatywnych konsekwencji korzystnego dla Frankowiczów wyroku TSUE. Według tych wyliczeń, zanegowanie przez TSUE prawa banków do dodatkowego wynagrodzenia za korzystanie przez kredytobiorców ze środków udostępnionych w ramach wadliwych i uznanych przez sądy za nieważne umów frankowych kosztowałoby sektor bankowy około 100 mld zł, co stanowiłoby 63 proc. funduszy własnych 14 banków dysponujących niemal całością portfela kredytów frankowych.
#CHF #stopKNF
Wystartowała rozprawa w #TSUE.
Szef @uknf Komisja Nienawidząca Frankowiczów ma być bezstronny i przekaże TSUE:
– banki stracą 100 mld
– banki upadną
– banki nie mogą ponosić kary za wadliwe umowy, bo musi zarabiać
Reasumując bezstronność: banki muszą wygrać. pic.twitter.com/tNwtS0QZHJ— Niefrankowski (@niefrankowski) October 12, 2022
Szef KNF przedstawił wizje zagrożenia stabilności systemu bankowego, a nawet załamania gospodarczego w kraju w razie uznania racji Frankowiczów, których interesy i prawa zostały po raz kolejny zlekceważone jako mało licznej grupy społecznej.
Przebieg rozprawy w TSUE
Rozprawa przed TSUE w sprawie C-520/21 rozpoczęła się w środę 12 października o godz. 9.30 i trwała 4 godziny. W trakcie rozprawy swoje stanowiska zaprezentowali pełnomocnicy stron, tj. kredytobiorcy i banku, rządu RP, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Finansowego, Komisji Europejskiej, warszawski prokurator oraz Przewodniczący KNF.
Przypomnijmy, że RF oraz RPO przyłączyli się do postępowania broniąc interesów konsumenta. Przeciwko prawu banków do opłaty za bezumowne korzystanie z kapitału opowiedział się polski rząd, który oparł swoje stanowisko na opiniach UOKiK oraz Ministerstwa Sprawiedliwości, natomiast nie uwzględnił opinii KNF, która podobnie jak Związek Banków Polskich stanęła po stronie banków.
Jak podał ZBP, w trakcie rozprawy w TSUE pełnomocnik banku przedstawił argumentację przemawiającą za tym, że strona bankowa ma prawo do żądania dodatkowej opłaty za korzystanie z kapitału, co miałoby zapobiec bezpodstawnemu wzbogaceniu się kredytobiorcy. Przedstawiciele strony bankowej i KNF podkreślali, że trybunał powinien oceniać wyłącznie kwestię zaoszczędzonych należności konsumenta, a ten nie powinien nic zyskać z tytułu nieważnej umowy.
Pełnomocnikom kredytobiorcy udało się jednak przekonać trybunał, aby wypowiedział się także w sprawie ewentualnych roszczeń przysługujących konsumentowi. W takim samym tonie wypowiedzieli się przedstawiciele trzech organów niezależnych od stron tj. polskiego rządu, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Finansowego.
Po stronie konsumentów opowiedziała się Komisja Europejska, Polska i Portugalia, które uznały że przysługują im roszczenia wobec banków z tytułu wadliwych umów frankowych uznanych za nieważne. Za prawem banków do tzw. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału opowiedział się pozwany przez kredytobiorcę bank, Szef KNF oraz Portugalia.
Znamienne pytania sędziów TSUE dają duże nadzieje na korzystny dla Frankowiczów wyrok
Pomimo że trybunał odroczył wydanie wyroku, pytania zadawane stronom przez sędziów oraz Rzecznika Generalnego TSUE zwiastują, że z dużym prawdopodobieństwem może być on korzystny dla konsumentów.
Znamienne jest szczególnie jedno z pytań, które zadał sędzia TSUE Przewodniczącemu KNF, a mianowicie „czy rynek finansowy (w Polsce) jest oparty na nieuczciwości? Czy tego nie należy naprawić?”. Sędzia był także zainteresowany czy banki w Polsce nie mogą zarabiać na oferowaniu produktów zgodnych z prawem. Wydaje się zatem, że sędziowie unijnego trybunału dostrzegają jaki jest podstawowy problem z kredytami frankowymi w Polsce. Umowy te są z gruntu nieuczciwe, natomiast organa państwowe od lat nic nie robią, aby zmienić ten stan rzeczy.
Rozprawa przed TSUE jeszcze trwa.
Wystąpienie Prezesa KNF zrodziło pytanie jednego z sędziów, czy rynek finansowy w Polsce jest zatem, patrząc na twierdzenia Prezesa KNF, oparty o nieuczciwości i nie należałoby tego naprawić?"
Dziękujemy szefowi KNF za wystąpienie.— Niefrankowski (@niefrankowski) October 12, 2022
Wszystko wskazuje na to, że orzeczenie TSUE w sprawie wynagrodzenia z tytułu nieważnych umów, podobnie jak poprzednie wyroki, będzie korzystne dla konsumentów. Na wyrok trzeba będzie jednak poczekać ładnych kilka miesięcy. W dniu 16 lutego 2023 swoje stanowisko ma przedstawić Rzecznik Generalny TSUE, a wydanie wyroku jest możliwe po upływie kolejnych kilku miesięcy.
