Bieżący rok przyniesie dla Frankowiczów kolejne rekordy pod względem ilości nowych pozwów, liczby wyroków nieprawomocnych i prawomocnych oraz ważne rozstrzygnięcia dotyczące biegu przedawnienia roszczeń i sposobu rozliczenia stron po unieważnieniu umowy. Rok 2021 to dominacja Frankowiczów w sądach, gdzie wygrali 90-95% sporów z bankami. W końcówce roku statystyki poprawiły się jeszcze bardziej na korzyść kredytobiorców, zapadło więcej wyroków i utrwaliła się tendencja do unieważniania umów.
W roku 2022 banki będą bez szans w sporach z Frankowiczami. Duża ilość wyroków I instancji wydanych w roku ubiegłym, przełoży się na zwiększoną liczbę rozstrzygnięć prawomocnych w kolejnych miesiącach.
Rekordowa liczba wyroków w 2021 roku
Według danych zebranych przez kancelarie reprezentujące Frankowiczów, w roku 2021 sądy wydały co najmniej 2.780 wyroków w sprawach frankowych. Jest to blisko trzy razy tyle co w roku 2020, w którym odnotowano 955 wyroków oraz osiem i pół krotnie więcej niż w roku 2019, kiedy zapadło 390 wyroków.
Statystyki mają charakter wieloźródłowy, zostały wyliczone m.in. w oparciu o informacje z portali internetowych, mediów społecznościowych, zamkniętych grup Frankowiczów, portalu orzeczeń Ministerstwa Sprawiedliwości oraz na podstawie danych kancelarii frankowych. W związku z tym, że nie ma jednej bazy dotyczącej wyroków w sprawach frankowych, można zakładać że przytoczone liczby są niepełne, co nie zmienia faktu, że wyroków jest z roku na rok coraz więcej.
Poza ogólnym wzrostem ilości wydanych wyroków, w ostatnich miesiącach roku dało się zaobserwować przyspieszenie w orzekaniu przez sądy, które zaczęły wydawać dwa razy więcej wyroków niż w pierwszej połówce roku. W początkowych miesiącach 2021 r. zapadało po 150-200 wyroków miesięcznie. Natomiast ostatni kwartał 2021 r. przyniósł następującą liczbę wyroków w sprawach frankowych:
- październik – 410 wyroków
- listopad – 440 wyroków
- grudzień – 480 wyroków
Większa liczba wyroków w końcówce roku to zapewne efekt zakończenia wyczekiwania przez sądy na uchwałę Sądu Najwyższego, która miała kompleksowo rozstrzygnąć wszystkie wątpliwości na tle sporów frankowych. Dnia 2 września sędziowie SN zamiast podjąć wyczekiwaną uchwałę skierowali pytania prejudycjalne do TSUE na temat legalności wyboru części ze składu sędziowskiego. Tym samym, dla obu stron sporu oraz sądów stało się jasne, że tzw. duża uchwała SN nie zapadnie przynajmniej w ciągu najbliższego 1,5 roku.
Coraz więcej wyroków prawomocnych
O ile na początku minionego roku sądy zwlekały z wydawaniem prawomocnych wyroków, a nawet zawieszały niektóre postępowania w oczekiwaniu na uchwałę SN, to ostatni kwartał przyniósł naprawdę sporo rozstrzygnięć prawomocnych. W I półroczu 2021 roku zapadły łącznie 52 prawomocne wyroki.
Tymczasem ostatnie dwa miesiące okazały się pod tym względem rekordowe. W listopadzie sądy wydały 110 prawomocnych wyroków w sprawach frankowych, a w grudniu było ich 94 i wszystkie sprawy wygrali kredytobiorcy. Łącznie w 2021 roku zapadło przynajmniej 390 wyroków prawomocnych, z czego 98% było korzystnych dla Frankowiczów.
Przeczytaj: Unieważnienie kredytu we frankach – czy każdy kredyt można unieważnić?
Tendencja ta powinna się utrzymać w kolejnych miesiącach, bo sądy nie mają już pretekstu do zawieszania postępowań oraz do zwlekania z wydawaniem prawomocnych rozstrzygnięć. W sądach odwoławczych widoczne jest ożywienie, co dobrze rokuje na ten rok.
Duża liczba wyroków sądów I instancji zapadłych w roku 2021 powinna przełożyć się na wzrost liczby prawomocnych wyroków w roku 2022.
Statystyki wygranych – 95% spraw wygrali Frankowicze
Według danych kancelarii frankowych, w 2021 roku aż 95% spraw zakończyło się wygraną Frankowiczów. Odsetek korzystnych dla Frankowiczów rozstrzygnięć sądowych potwierdził Związek Banków Polskich, który przyznał że w ostatnich miesiącach 90% wyroków były to wygrane kredytobiorców.
W sądach utrwalił się trend orzeczniczy zmierzający do unieważniania umów kredytowych. W porównaniu do lat wcześniejszych sądy obecnie znacznie rzadziej orzekają odfrankowienie kredytu, czyli przewalutowanie na złotówki po kursie z dnia zawarcia umowy z utrzymaniem korzystnego oprocentowania bazującego na wskaźniku LIBOR.
W roku 2020 wyroki odfrankowiające stanowiły aż 40% wszystkich korzystnych dla kredytobiorców wyroków. W 2021 doszło do poważnego zwrotu w orzekaniu – aż 92% spośród pozytywnych rozstrzygnięć stanowiły unieważnienia umowy, a tylko 8% były to wyroki odfrankowiające. W miesiącu grudniu proporcje te jeszcze bardziej przedstawiały się na korzyść unieważniania umów – 98% wygranych Frankowiczów to wyroki unieważniające umowy.
W 2022 roku Frankowicze dalej będą wygrywać z bankami
W roku 2022 utrzyma się korzystna linia orzecznicza – Frankowicze będą w sądach masowo wygrywać z bankami, przy czym dominować będą wyroki unieważniające umowy kredytowe.
Zobacz: Frankowicze w 2022 r. składają ok 180 pozwów dziennie tylko w Warszawie. Statystyki zachęcają
Zapadnie też więcej wyroków prawomocnych, co wynika wprost z liczby zakończonych już postępowań I instancji. W sądach przybywać będzie lawinowo nowych spraw frankowych. Pod koniec 2022 roku w sądach mogło się ich toczyć nawet 80 tys., co stanowi 20% czynnych umów kredytowych.
Skala przyrostu spraw frankowych wynosiła ostatnio 3-4 tys. miesięcznie.
Czy rok 2022 da odpowiedź na wątpliwości dotyczące przedawnienia roszczeń i wynagrodzenia za korzystanie z kapitału?
O ile trend do unieważniania umów kredytowych jest już mocno ugruntowany, to nadal istnieją wątpliwości dotyczące biegu terminu przedawnienia roszczeń. W ubiegłym roku Sąd Najwyższy wydał dwie uchwały (w lutym i w maju), odnoszące się do tego zagadnienia. Nie rozstrzygnął jednak definitywnie, od którego momentu zaczyna biec przedawnienie roszczeń konsumenta i banku.
W listopadzie ubiegłego roku pytania w tej sprawie skierował do TSUE Sąd Okręgowy w Warszawie. Nie wiadomo jednak, czy odpowiedź zostanie udzielona jeszcze w tym roku.
Kolejną ważną dla Frankowiczów kwestią, której rozstrzygnięcia można spodziewać się w roku bieżącym, jest wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału, którego domagają się banki. Pierwsze wyroki sądów w sprawach z powództwa banków już zapadły – wszystkie sprawy o zapłatę wynagrodzenia banki jak dotąd przegrały. S
ądy oceniają, że takie roszczenia są bezzasadne, nie mają umocowania w przepisach prawa oraz są sprzeczne z odstraszającym celem unijnej dyrektywy 93/13. Pytanie do TSUE wystosował w tej sprawie latem 2021 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia.
Biorąc pod uwagę dotychczasowe prokonsumenckie podejście unijnego trybunału do problemu kredytobiorców frankowych, należy się spodziewać, że jego stanowisko będzie zbieżne z oczekiwaniami Frankowiczów.
Po ich stronie w sporze dotyczącym opłat za korzystanie z kapitału udostępnionego w ramach wadliwych i nieważnych umów kredytowych opowiedzieli się m.in. Rzecznik Finansowy, UOKiK i Prokuratura Generalna. Do grona tych instytucji dołączył niedawno Rzecznik Praw Obywatelskich, który włączył się w postępowanie w sprawie C-520/21, w ramach którego skierowano pytania do TSUE.
RPO stoi na stanowisku, że przyznanie bankom prawa do dochodzenia opłaty za korzystanie z kapitału byłoby sprzeczne z dotychczasowym orzecznictwem TSUE, a także z unijną dyrektywą 93/13 chroniącą konsumentów przed nieuczciwymi warunkami w umowach.
